De voorbije dagen kreeg ik via verschillende kanalen het Bloovi-interview met Peter Hinssen toegestuurd. De zelfverklaarde “Thought Leader on Game Changing Transformation” beschrijft daarin zijn visie op onderwijs. Het verhaal is niet nieuw voor me, Peter en ik spraken elkaar al een paar keer. Maar straffe woorden doen het goed, dus nu is er een nieuwe metafoor: het hedendaagse onderwijs is het Guantanamo Bay voor tieners.
Dat klinkt goed (nouja), maar laten we even alles van dichterbij bekijken:
Peter: “Ik heb een deel van mijn jeugd doorgebracht in de States, en een deel hier. Dat heeft een grote impact gehad op hoe ik naar onderwijs kijk. Ik heb tot mijn vijftiende school gelopen in Californië, een bijzonder stimulerende omgeving, waarin technologie ook een heel belangrijke rol speelde. Als een van de eersten in Californië, en misschien wel in de wereld, hadden we Apple 2 op school en leerden we programmeren. Dat heeft bij mij de passie voor technologie binnengebracht.”
De kans is zeer groot… dat Peter toen in de VS inderdaad in een uitzonderlijke school zat. Het werk van oa Larry Cuban doet vermoeden dat dit zeker niet de regel was. Het was trouwens de eerste golf van programmeren in de jaren 80 en mooi dat dit effect heeft gehad op Peter, maar er is een reden waarom veel mensen deze eerst golf vergeten zijn.
“Dan is er een omslag in mijn leven gebeurd, waar ik van de middle school in Irvine Californië ineens naar het Sint-Vincentiuscollege in Eeklo ben getorpedeerd. Daar ben ik waarschijnlijk nog altijd niet van gerecupereerd.”
Tja, ik ging naar de zelfde school. Ik ken er nog een paar. Peter Van de Veire, Peter Van Petegem (nee, niet de wielrenner), het lijkt wel alsof je Peter of een variant als naam moest hebben. Of wacht, Henk Rijckaert ging er ook. En Wilfried Martens. En nog wel een paar 10000 leerlingen. Net zoals wat Peter Van Petegem hier schrijft heb ik er minder goede ervaringen gehad, maar heeft deze school ook mijn leven veranderd. Net zoals onderwijs mij vandaag gemaakt heeft wie ik ben. Ik heb zelf veel te danken aan leerkrachten, het is een van de motoren waarom ik deze tekst en de meeste van mijn andere teksten schrijf. Anekdotisch? Even anekdotisch als wat Hinssen stelt, behalve dat in mijn geval de wetenschap het eerder onderschrijft.
“Het maakt mij eigenlijk niet uit wat die mensen gestudeerd hebben. Het maakt mij niet uit wat voor intrinsieke kennis ze hebben, als ze maar die mentale veerbaarheid en wendbaarheid hebben. Creativiteit, passie en nieuwsgierigheid zijn daar een onderdeel van. Het aanwakkeren van passie en creativiteit in jongeren is volgens mij essentieel. Dat blijft een enorme uitdaging naar de toekomst toe.”
Klinkt terug goed, maar… een brede algemene kennis blijkt net een belangrijke voorwaarde te zijn voor die mentale veerbaarheid en wendbaarheid. Doel en middel onderscheiden is trouwens ook een belangrijke vaardigheid. En over de vraag of onderwijs creativiteit doodt of genoeg aanwakkert, schreven enkele onderzoekers onlangs het volgende (na een factcheck op Ken Robinson, die zelf zijn mosterd trouwens ook in de 18de eeuw ging halen bij Rousseau):
En ja, dit betekent dus dat er nog werk aan de winkel is voor onderwijs. Altijd. Ik heb trouwens nog een hele waslijst van zaken die ik beter wil zien in onderwijs, zie ook de recente PISA-resultaten voor enkele concrete uitdagingen.
“Als ik naar het lessenrooster van mijn dochter kijk, zie ik daar quasi nog altijd dezelfde vakken als ik dertig jaar geleden had. In een wereld die totaal veranderd is, en die sneller dan ooit verandert.”
Je zou dit het Maurice De Hond argument kunnen noemen, maar het zal wellicht ook hier als stijlfiguur bedoeld zijn. De wereld verandert al langer dan vandaag en mag ik even het chronocentrisme van dit interview aankaarten? We leven in uitzonderlijke tijden is het adagio van mensen die diensten verkopen om jou of je bedrijf te helpen om met die snelle veranderingen om te gaan. De waarheid is genuanceerder, het is misschien mooi om het boek van Steven Johnson How We Got To Now te lezen (en Canvas, aub, koop de reeks, please!!). Sommige veranderingen in het verleden waren wellicht groter, sneller en ingrijpender dan vandaag. En er zijn aspecten die veranderen, maar evenzeer aspecten die eerder constant blijven. Sommige zaken gaan al eeuwen mee en hebben nog steeds waarde. Er zijn trouwens opvallend veel PhD’s in filosofie CEO in Sillicon Valley. Filosofie, je weet wel, van oude Grieken tot dode Duitsers. Niet meer van deze tijd? Maar misschien is het iets anders dat stoort:
“Maar aan de andere kant is daar een leraar geschiedenis die ziet dat er een hele grote groep jongeren in de klas gepassioneerd is door Game of Thrones. Hij laat ze zien en ontdekken dat dat van de War of the Roses komt, die zoveel honderd jaar geleden Engeland bijna verscheurd heeft. Ik ben dus niet totaal negatief naar het onderwijs toe, maar ik denk wel dat het merendeel van het systeem niet meer aangepast is aan de realiteit. En daar moeten we absoluut iets aan doen.“
Euh, ok. We noemen dat vertrekken vanuit de interesses van leerlingen, maar in de vorige opmerking kon ik me nog afvragen waarom ze nog de War of the Roses moeten kennen. Aansluiten bij leefwereld raden we trouwens al decennia lang aan in lerarenopleidingen.
Maar wat is dan niet meer aangepast aan de realiteit?
“Het huidige systeem van ons onderwijs komt uit de 18de eeuw, toen de keizer in Pruisen een systeem wilde om een heel homogene groep van civil servants voor zijn overheid te creëren en heel gedienstige militairen voor het leger. Het systeem van vakken van een uur met een belletje op het einde van dat uur, is in de 18de eeuw ontwikkeld. Nu steken wij nog altijd kinderen elk uur in een ander vak met een belletje op het einde: Guantanamo Bay mental torture voor een tiener vandaag de dag.”
“Een tiener vandaag is veel vroeger rijp, heeft veel meer exposure en informatie. Als je kijkt wat alleen maar YouTube al doet: een andere manier van denken, verbreding, linken leggen. Dat is een generatie die niet meer in dat 18e eeuwse ‘vakjes-en-classificatie-denken’ wil.”
Wacht, dit is veel bij elkaar. Zal maar niet beginnen over hoe het uur maar 50 minuten duurt, maar het is inderdaad zo dat er nog (te?) veel in vakken gedacht en gewerkt wordt. Dit heeft voor- en nadelen – je zou het slim kunnen verkopen als het nieuwe hippe focus -, maar wat in het artikel staat over het Finse onderwijs klopt niet. Het is niet zo dat Finland alle vakken op de schop gooit, maar dat er vastgelegd is dat er minstens 1 week per semester aan projectwerk gedaan moet worden. Iets wat vandaag al normaals is in veel… Vlaamse scholen. Er zijn ook al lang vakken die het traditionele vakdenken overstijgen: MAVO, PAV,… En modulair onderwijs kennen we ook al een geruime tijd. Wel opvallend is dat dergelijke initiatieven in Vlaanderen vaak eerder in beroepsonderwijs of technisch onderwijs gebeuren.
Dan is er de opvallende stelling dat de tiener vandaag vroeger rijp is. Wat bedoelt hij hiermee? Als we kijken naar de natuurlijk rijping, dan klopt het, de menarche is bijvoorbeeld vandaag een pak vroeger dan een eeuw geleden, maar daar heeft hij het wellicht niet over. Als we kijken naar hoe lang kinderen onder de vleugels van hun ouders blijven, zou je eerder kunnen denken dat ze nu een pak later rijpen.
Maar nee, meer exposure en informatie is niet het zelfde als rijping. Net zoals informatie en exposure niet het zelfde is als kennis. En YouTube is belangrijk voor kinderen en jongeren, dat klopt. Het is hun radio, een bron van vloggers, filmpjes, enz, maar het is fout te denken dat dit zou betekenen dat jongeren niet meer in vakjes of classificaties zouden denken. Als ik al kijk welke verschillende typeringen er tussen vloggers bestaan (modevloggers, treitervloggers,…) dan zie ik vooral vakjes en classificaties.
“Maar het hoger onderwijs staat nog meer onder druk. Twee voorbeelden zijn Coursera en Udacity. Coursera is een higher education platform waar de beste proffen ter wereld, van de beste universiteiten hun cursussen gratis aanbieden. Coursera heeft vandaag miljoenen studenten from all over the world, die een cursus bij MIT, Stanford of Harvard volgen. Volledig gratis en als je op het einde van de rit een accreditatie wil, betaal je 50 dollar per cursus. Dat is revolutionair.”
Aha, maar dit is dan wel een vrij typische Silicon Valley revolutie waarbij het eerst lijkt alsof het democratiserend werkt, maar in de praktijk zo niet blijkt te zijn (zie ook Uber). Ik weet niet of Hinssen het hele MOOC-dossier effectief opvolgde, maar zelden is een technologie zo snel door de hype cycle gevlogen. De gratis cursussen worden in tegenstelling met wat – ook ik – hoopte vooral gevolgd door hoger opgeleide mensen en zelfs onder hen zijn de dropout-rates vaak enorm. De MOOC-revolutie bleek vooralsnog een sof. Maar misschien is het wel zoals de vliegende auto die er binnen 2 jaar komt, al jarenlang.
Nu, ik ben maar een eenvoudige pedagoog, en geen Thought Leader on Game Changing Transformation. Wat ik wel weet is dat onderwijs wel degelijk verandert. Traag, soms frustrerend traag, dat klopt, zeker als het over onderwijs zelf gaat. Dit heeft zijn redenen, maar die zijn anders dan Hinssen vermoedt niet politiek van aard, politiek wil meestal onderwijs net snel veranderen (al is Vlaanderen hier in de praktijk vaak een uitzondering). Het is terug interessant om naar het werk van Cuban te verwijzen, een boekentip is Oversold and Underused om te ontdekken wat de echte redenen zijn.
Maar onderwijs verandert ook nog steeds snel: maar dan in de zin van dat het levens van kinderen en jongeren verandert op soms een zeer korte tijd. Zoals ook het mijne, onder andere op het college in Eeklo.
X, Y of Einstein? 
Pedro, ik interviewde Peter over onderwijs en ik ben blij dat het artikel zo’n enorm bereik heeft. Het inspireert me persoonlijk ook tot actie.
Ik proef een cynische ondertoon in je artikel als reactie op mijn interview met Peter.. Daarnaast stel je jezelf als een ‘eenvoudige pedagoog’ tegenover een ‘zelfverklaarde thought leader’. Waarom zo op de man spelen? Ik denk dat je met deze oordelen zowel Peter als jezelf te kort doet en dat het weinig toevoegt aan waar het werkelijk om gaat: transitie van het onderwijs.
Interessant, vind ik, het verband dat je legt tussen algemene feitenkennis en mentale veerbaarheid en wendbaarheid. Wel benieuwd wat de invloed is van het feit dat zoals Peter ook stelt die feitenkennis een commodity is geworden.
Over het onderwijs in Finland vroeg ik Peters mening, ik baseerde me daarbij op dit artikel: http://www.theearthchild.co.za/finland-will-become-first-country-world-get-rid-school-subjects
En ik geloof toch echt dat we in een uitzonderlijk tijdperk leven. Daarover gaan ook de meeste van mijn artikelen op Bloovi, we willen transitie laten zien, begrijpen en mee-maken. Inderdaad met een koppelteken, omdat we deze uitzonderlijke tijd zowel kunnen beleven als mee maken. We leven niet in een tijdperk van verandering, maar in een verandering van tijdperk, waarin economie, maatschappij en machtsverhoudingen op de schop gaan. Volgende week publiceer ik er een interview met teansitieprofessor Jan Rotmans over op Bloovi.
Eerder sprak ik erover met economiefilosoof Rogier De Langhe: Onze economie, maatschappij en machtsverhoudingen staan onder gigantische druk. Dit is er aan de hand: http://www.bloovi.be/nieuws/detail/onze-economie-maatschappij-en-machtsverhoudingen-staan-onder-gigantische-druk-dit-is-er-aan-de-hand
Ook de Franse filosoof en onderwijzer Michel Serres maakt in ‘De wereld onder de duim. Lofzang op de internetgeneratie’ dat onze tijd nu een uitzonderlijke is en dat het onderwijs daar niet in volgt.
We kunnen discussieren over de definitie van rijpheid, maar of dat zo interessant en relevant is, betwijfel ik. Ik wil eindigen met een citaat van de eerder aangehaalde 84-jarige Michel Serres dat volgens mij zowel de rijpheid als de uitzonderlijke tijd, waarin we leven vat:
“De jongeren van nu leven in een andere geschiedenis.
In de korte tussenpoos die ons scheidt van de jaren zeventig is er een nieuwe mens geboren, zonder dat we het ons bewust waren. Het meisje en de jongen hebben niet meer hetzelfde lichaam noch dezelfde levensverwachting. Ze communiceren niet meer op dezelfde manier, nemen niet meer dezelfde wereld waar, leven niet meer in dezelfde natuur (harde landleven versus recreatie en toerisme), wonen niet meer in dezelfde ruimte (mogelijkheden versus afstanden). Hun hoofd is anders: ze kennen, bewerken en combineren anders dan hun voorgeslacht.
En geen enkele volwassene is in staat gebleken hun een daarop toegesneden moraal te leveren. De eigenlijke leermeesters zijn overstemd door andere opvoeders, dominant, rijk en luidruchtig. Ze worden geformatteerd door media en reclame.
Deze ingrijpende verandering die zich in de geschiedenis hoogst zelden voordoet en door mij al eens eerder is aangeduid als hominescent, als een stadium in de ontwikkeling van de menswording, creëert midden in onze tijd, midden in onze samenleving een kloof die zo breed en onoverzienbaar is dat slechts enkele blikken haar ten volle hebben gepeild. Wat dat betreft dringt zich de vergelijking op met de kloven die zich achtereenvolgens hebben geopend in het neolithicum, in het begin van de christelijke jaartelling, aan het eind van de middeleeuwen en in de renaissance.
Aan de toekomstgerichte kant van die kloof staan de jongelui die wij pretenderen van onderwijs te voorzien binnen randvoorwaarden afkomstig uit een tijd die zij niet herkennen: gebouwen, schoolpleinen, klaslokalen, collegezalen, campussen, bibliotheken, laboratoria en ten slotte de kennis zelf. Die randvoorwaarden dateren uit een tijd en zijn afgestemd op een periode waarin de mensen en de wereld anders waren dan nu.”
Jij schrijft over mensen zoals Peter het volgende: “We leven in uitzonderlijke tijden is het adagio van mensen die diensten verkopen om jou of je bedrijf te helpen om met die snelle veranderingen om te gaan.”
Ik denk dat Peter tot de mensen behoort die Serres’ bedoelt met de ‘slechts enekele blikken die de kloof ten volle hebben gepeild”. En dan kun je een ‘thought leader on game changing transformation’ zijn. Als een artikel het bereik heeft zoals dit interview met Peter dan heb je op zijn minst iets te vertellen dat een snaar raakt. Maar goed, ook Ken Robinsons TEDtalk ‘Schools kill creativity’ is de meest bekeken TEDtalk ooit. Iets veranderen, heeft het nog niet echt gedaan.
Doe je mee om die transitie wel te bewerkstelligen?
Beste Mischa,
bedankt voor je uitgebreide reply.
Enkele zaken:
– “Daarnaast stel je jezelf als een ‘eenvoudige pedagoog’ tegenover een ‘zelfverklaarde thought leader’. Waarom zo op de man spelen? ” Eerlijk: ik was eerst behoorlijk nijdig dat een school waar veel mensen hun hart en ziel geven met naam en toenaam gekoppeld worden aan een plek als Guantanamo. Is dat niet de man of in dit geval veel mannen en vrouwen spelen? Heb zelf veel geschrapt en me bij de feiten gehouden: ik ben een simpele pedagoog, niets meer, niets minder, en zelfverklaard? Ik haalde het van zijn site. De combinatie is misschien cynisme, maar met alle respect: wat is dan de Guantanamo-vergelijking?
– Ivm Finland is het soms handig om een factcheck te doen (zie oa http://theconversation.com/finlands-school-reforms-wont-scrap-subjects-altogether-39328, Pasi Salhberg is Fins onderwijsautoriteit).
– Een essentieel woord in je betoog is ‘geloof’, wat je goed recht is. Zelf probeer ik een man van de wetenschap †e zijn, en daarom geef ik duiding, wijs ik op contradicties binnen de tekst en met wat we uit wetenschap weten. Wat denk je trouwens over het concept van chronocentrisme? Het is echt gezond om wat je hier allemaal schrijft, ook tegen dat licht te houden. Wat je schrijft over ‘het hoofd’, yep, dankzij oa Prensky denken we dit al sinds 2001 en blijkt het steeds weer niet bevestigd te worden door onderzoek, ja, zelfs als we dat graag zouden willen. Prensky is hiervan trouwens ondertussen teruggekomen. Het goede nieuws is dat er ook nog steeds geen evidentie is voor wat doemdenker Carr schrijft. Het onderzoek hierover verschijnt binnenkort op mijn blog.
– Heb het werk van Serres hier liggen en het is mooi en inspirerend, maar met alle respect: het is ook een – onderbouwde – mening. Ik apprecieer het veel meer dan de Spitzers en Carrs van deze wereld, ik hou van hoop, maar ik ben zo een idioot die dan kijkt naar wat data zegt en de waarheid ligt blijkbaar toch meer in het midden. Btw, gelijkaardige fragmenten zoals je hier meegeeft, verschenen ook in de jaren 60, de Moderne blik op jongerencultuur is hier echt niet ver af.
– En ja, Ken Robinson zijn talk werd gigantisch veel bekeken, maar daarom is zijn analyse nog niet per se volledig correct. En de redenen waarom het niets gedaan heeft zijn velerlei. Ik kan enkel gissen. De TED-bubble, vertoefde er ook al en het is er zeker fijn, maar…? Het feit dat de man niks concreets zegt? Dat ondertussen leerkrachten keihard aan het werk zijn. Kinderen eten moeten geven die thuis niet genoeg voedsel krijgen? Kinderen troosten? Kinderen dingen bijleren? Het feit dat zo vaak leerkrachten door mensen van buitenaf verteld worden hoe het beter moet?
Om op je laatste vraag te antwoorden: om DIE transitie te bewerkstelligen, nee. Mijn levensmotto is niet voor niks geïnspireerd door Groucho Marx, ik wil niet tot een club behoren die mij als lid zou willen ;).
Maar als je bedoelt of ik onderwijs beter wil maken voor alle kinderen? Dat is mijn dagelijkse betrachting.
Dag Pedro, ik heb genoten van je artikel. Het is duidelijk dat je een wetenschapper bent. Eigenlijk vraag ik me een beetje af of wij wetenschappers juist zo nukkig reageren omdat we in een tijd van des-informatie meer en meer het probleem krijgen dat feiten niet meer doorstromen. Dat betekent dat we de informatiestromen moeten herstellen. Langs de andere kant zou ik Peter even willen verdedigen (wtf? schrijf ik dat nu echt?), ik betwijfel of het zijn opzet was om de mensen van die school te schofferen, zoals je terecht opmerkt want de relatie naar “Guantanamo Bay” is inderdaad grof. Zelf maak ik zeer vaak een gelijkaardige fout omdat ik niet diplomatisch ben … misschien is Peter het ook niet.
Over fouten maken gesproken. We zijn allemaal maar mensen en moeten juist beter leren met kritiek om te gaan. Zo merk ik tot mijn verbazing in je comment dat je ook nogal grof naar Mischa waar die eigenlijk een positieve kritiek toevoegt aan je stuk. Dus nu is het mijn beurt om jou op fouten te wijzen, je trekt veel dingen uit hun context. Ga gerust je gang en wijs mij ook maar op mijn fouten, zo worden we spanning partners, peer-learning onder wetenschappers he 😉
Laat me concrete zijn, het eerste wat je uit de context rukt is “geloof”. In de reactie van Mischa verwijst geloof naar “uitzonderlijk tijdperk”, wel laat me met wetenschap duidelijk maken dat het geen geloof is maar een fijt. Zo hebben we met het onderzoek deze feiten gebundeld tot een hypothese dat we momenteel één van de uitzonderlijkste major-transitions in evolutie zien naar een meta-systeem transitie die we om het begrijpelijk te maken “Global Brain” noemen. Dit is geen geloof, dit onderzoek: http://youtube.com/watch?v=OSzDNyXcCGA
Het tweede dat je uit de context rukt is ‘het hoofd’, waar je direct naar de aanname gaat dat het over “Digital Natives, Digital Immigrants”, M. Prensky 2001 gaat (als je het over een andere referentie hebt, wees dan duidelijker aub). Dat is een aanname, geen fijt. In de context lees ik namelijk iets helemaal anders, iets dat zeer uitvoerig in het debat “Nature versus Nurture” voorkomt. In het bijzonder dat elke nieuwe generatie een ander wereldbeeld heeft en vanuit de geschiedenis van de technologie (lees zeker eens Mokyr 1990 “lever of riches”) weten we hoe een nieuw wereldbeeld de deur opent voor nieuwe ontwikkelingen.
Wat je zegt over Serres, stel ik voor dat je eens wat meer leest over wetenschap-ontwikkeling. Wat mij betreft is het boek “Pandora’s hope” (Latour 1999) een aanrader. Wat je als “maar een onderbouwde mening” noemt in dat veld beschreven als “building controversies on controversies”. Je reactie doet me denken dat je mogelijk wat last hebt van bubbel-denken door de discipline waar je toebehoort. Nu dat is best begrijpelijk, interdisciplinair is heel moeilijk en zeer slecht als je een academische carrière overweegt (jup ironie alom). Ow en dat is geen aanname, het is ervaring.
Vervolgens slaag je helemaal door naar het systeem-falen. Ja daar geef ik je gelijk in. Ik zit hier ook met kinderen en de parmante vrees dat we ons lening niet meer kunnen betalen. Terwijl ik al jaren geleden resultaten heb gerealiseerd over hoe we radicale transformatie kunnen doen in hoger onderwijs. Je zou verwachten dat als je wetenschapper bent met al die kennis dat je niet zo moet krabben om te overleven. Wel dat is juist waar systeem falen over gaat. Dus ik leef met je mee (spijtig genoeg letterlijk).
Probeer echter te zien wanneer iemand je te vriend is. Je blog naar Peter gaf me een zeer positieve indruk over je, de comment naar Mascha heeft dat al een stuk teruggeschroefd … spijtig
Dag Mixel,
bedankt voor je reactie.
Je maakt enkele terechte opmerkingen, maar graag enkele verduidelijkingen.
– Het kan best zijn dat Peter het niet zo bedoelde, hoop het zelfs, maar deze fout wordt heel vaak richting onderwijs gemaakt en ze mag mijn inziens aangekaart worden. Ik merkte trouwens hoe verschillende onderwijsmensen aanstoot namen aan deze vergelijking.
– Het klopt dat interdisciplinair denken zeer moeilijk is en onze taak is, maar net daarom kan ik niet zomaar meegaan in het stellen dat het uitzonderlijke van dit tijdperk een feit is. Het lijkt misschien een soort relativisme om dit in twijfel te trekken, maar het is ook het gevolg van de reeks lezingen voor de Gentse Studium Generale waar dit thema net vanuit verschillende disciplines bekeken werd.
– Ik ben zeer vertrouwd met het nature-nurture debat en de complexe interactie, en zie in de voorbije 2-3 decennia vooral hoe het belang van nature (zie ook Pinker) meer en meer komt vast te staan. Het element generatie is voor mij een pak problematischer. Check oa Twenge et al. 2012 om te zien hoe weinig bijvoorbeeld de waarden van 18-jarigen tussen 1965 en 2011 evolueerden. Maar er is nog een ander gegeven dat ik direct ook nodig heb: er zijn vaak meer verschillen binnen generaties dan tussen generaties.
Ik sla Serres even over om op dat laatste door te gaan. Mijn uitspraak over systeemfalen ging niet over mijn kinderen of de zonen of dochters van leerkrachten, maar wel over de 1 op 7 kinderen die in Vlaanderen in armoede leven en de idd schrijnende situaties waar ik zelf van weet in scholen. Iets wat ik in mijn beide reacties heb onderbelicht is dat we weten dat veel van wat bijvoorbeeld door Peter maar ook door vele anderen wordt voorgesteld voor onderwijs de kloof potentieel tussen zwak (door omstandigheden, ik bedoel dus niet dommer) en sterk enkel toeneemt.
Nu, over Serres probeerde ik zo positief mogelijk te zijn, maar net de verschillende controversies op afstand te bekijken. Ik weet niet of je het merkte, maar in mijn reply verwees ik naar oa cultural studies (met Moderne visie op jongeren wees ik oa naar het CCCS die een van de grondleggers waren van het jeugdcultuuronderzoek), geschiedenis en mijn eigen domein van de pedagogiek en onderwijskunde, dit alles in het besef dat ik het laatste misschien wat beter beheers.
Het was allerminst mijn bedoeling om kwaadaardig of negatief te reageren op Mischa, als dit zo overkwam, mijn excuses aan jullie beide. Maar ik blijf wel degelijk bij mijn laatste zinnen, trouw zijn aan jezelf is ook belangrijk.
Mischa benoemt kern van het probleem:
“Randvoorwaarden dateren uit een tijd en zijn afgestemd op een periode waarin de mensen en de wereld anders waren dan nu.”
En of ! trouw zijn aan jezelf is zowat het enige waar je vandaag nog zeker van kan zijn.
Ook hartelijk dank om het nog verder toe te lichten. Ik ben best benieuwd naar wat die Gentse Studium Generale heeft te vertellen. Ik zou graag begrijpen waarom je onze huidige ontwikkeling niet als iets uitzonderlijk ziet. Als ik de rest van je antwoord lees krijg ik de indruk dat we zeer op dezelfde lijn staan dus is het mogelijk een communicatie probleem hier. Als je het niet uitzonderlijk vindt omdat het een evolutionair proces is, goed dat ben ik mee. Het lijkt me wel even uitzonderlijk als onze transitie van fysieke arbeid naar arbeid dankzij energie uit fossiele verbranding. In evolutionaire termen spreken we van “exaptation”, zoals wanneer veren voldoende ontwikkelde tot het plots de mogelijkheid bied om te kunnen vliegen. In onze maatschappelijke evolutie beschrijven we die exaptatie momenten als revoluties: de landbouw revolutie, de industriële revolutie en nu de cognitieve evolutie. De computer en het internet tonen veel parallellen met de stoommachine en het elektriciteitsnet, het zijn de katalysators van de transitie. De meeste mensen rond ons hebben nog geen idee wat die transitie juist inhoud en ik hoor ook heel wat hardnekkige verhalen die al decennia het omgekeerde bewezen is. (bv super intelligentie door AI is per definitie onmogelijk). Je kan op een wetenschappelijke manier dit bestuderen wat ook binnen onze onderzoeksgroep “Evolution Complexity and Cogniton” gebeurt: http://ecco.vub.ac.be
Wat Serres en CCCS betreft, sta me toe wat verder in te lezen zodat ik grondiger een mening kan vormen. Ik wou maar verwijzen dat wetenschap juist ontwikkelen met heel wat meer onzekerheden als meeste wetenschappers geloven (juist geloven !). Het is bijzonder om te leren hoe conservatief de wetenschap kan zijn en ook soms hoe fout (bv de wetenschappelijk ontwikkeling rond eather).
Wat je verteld over “Vlaanderen in armoede” raak je voor mij een gevoelige snaar en iets waar ik echt aan wil werken. In die zin sta ik volledig achter je en inderdaad nogal frontaal t.o.v. de ultra-liberalen als Peter Hinssen. Wij hebben soclaal-liberale roots en die zijn al sinds de jaren 70 zwaar in verval.
Pedro,
Bedankt voor je uitgebreide antwoord.
Het valt me op dat onderwijzers/leerkrachten/docenten zich vaak persoonlijk voelen aangesproken als er ‘kritiek’ is op het onderwijs. Ik schrijf kritiek tussen aanhali gstekens, ik hou meer van feedback, omdat het positiever en vooral constructiever is.
Peter heeft in het interview geen enkele school met de vinger gewezen. Hij spreekt over Guantanamo Bay mental torture voor het hele onderwijssysteem. Bovendien benadrukt het volgens mij meer de mental torture, dan de vergelijking van scholen met gevangenissen.
Waarom nemen verschillende mensen, zoals je aan Mixel schrijft, hier aanstoot van? Een belangrijke levensles die ik leerde, is dat boosheid of ergernis vaak meer over jezelf zegt dan over de ander op wie je boos bent. Een innerlijk conflict noemen ze dat zo mooi. In de spiegel kijken wat je zo raakt, brengt veel wijsheid.
Dat mensen van buiten het onderwijs aangeven dat het anders kan, is niet hetzelfde als zeggen dat leerkrachten niet hard werken en hun best doen. Het feit dat je dit aanhaalt, doet me denken aan het vaak gehoorde en ook zelf ervaren betweterige van leerkrachten. Zij hebben immers de kennis. Maar die kennis is nu net gedemocratiseerd, zoals ook Serres schrijft.
Wat mijn geloven in een uitzonderlijk tijdperk betreft, dat reikt nog verder en is nog moeilijker wetenschappelijk te bewijzen: de transformatie van het Vissen- naar het Aquariustijdperk. Marilyn Ferguson, auteur van ‘De Aquarius samenzwering’ toonde al aan dat hier ook in wetenschappelijke kring veel gehoor voor is. Ook Rotmans gaf me in het interview met hem aan dat het lastig is om daar als wetenschapper open over te zijn. Het tast je geloofwaardigheid als wetenschapper aan.
Als man van de wetenschap mis je dan volgens mij een hoop Pedro. Het is wel waarom ik Mixel uitnodigde je artikel te lezen en eventueel te reageren. In januari kom ik op Bloovi met zijn verhaal. Niet gemakkelijk, wel uiterst boeiend Hij toont wetenschappelijk aan dat we in een uitzonderlijk tijdperk leven. Met zijn antwoord kan ook jij daarin beginnen geloven 🙂
Ik waardeer dat je er dagelijks je werk van maakt om het onderwijs beter te maken, voor mijn kinderen vind ik het niet genoeg. Het onderwijs hervormt al decennia lang, maar het is radicale transformatie nodig. Het onderwijs is niet van deze tijd en voelt juist daarom aan als Guantanamo Bay mental torture.
Beste Mischa,
– een specifieke school wordt negatief genoemd in het interview,
– vergelijking met Guantanamo Bay is en blijft voor mij grof.
Dit constructieve feedback noemen is apart.
Dat dit mensen kwaad maakt en dan zeggen dat het aan hen ligt, is apart.
Ik kan dan evengoed vragen of je je al bij jezelf afgevraagd hebt waarom zulke vergelijkingen nodig zijn volgens jou.
Als kennis al gedemocratiseerd is, dan is het onder andere door leerplichtonderwijs. De verwarring kennis versus informatie wordt echt vaak gemaakt.
En sorry dat ik niet sta te springen om astrologie of New Age te omhelzen. Het klopt dat je als wetenschapper hier moeilijk nog mee kan afkomen.
Ook sorry dat ik wetenschap niet wil wegzetten als gewoon een andere mening.
Geen sorry dat ik voor alle kinderen beter onderwijs wil, niet enkel mijn of jouw kinderen.
Ik denk dat we elkaar niet zullen kunnen overtuigen, maar de toekomst zal het uitwijzen.
Fijn 2017!
We moeten elkaar ook helemaal niet overtuigen. Ik meen dat er juist eenheid in verscheidenheid mogelijk is. Voor mij is het duidelijk dat er één ding is die zowel Peter, Petro, Mischa en mezelf verenigt. Laten we stappen nemen om het onderwijs te helpen veranderen. Ik stel volgende moto voor: van hier tot beter.
We zijn helemaal niet alleen, in het afgelopen jaren heb ik heel wat gesprekken gehad met mensen die graag willen helpen om het onderwijs beter te maken. Vaak mensen die hier ook actief aan werken. Zoals steeds gebeurt er zeer veel naast elkaar. Dus we hebben heel wat variëteit om van te leren. Hopelijk zijn we een kritisch punt nabij dat al deze variatie met elkaar on interactie gaat. Dan zien we het process van Meta-Systeem-Transitie (MST) starten: van interactie in een gedeelde ruimte naar coördinatie tot een mediator voor de transformatie.
Je kan een ander moto gebruiken om het anders te verwoorden: wil je snel gaan, ga alleen, wil je ver gaan, ga samen. Heel wat mensen zijn nu snel gegaan en hebben hier binnen een bepaalde context een bepaald inzicht over onderwijsvernieuwing. Dat is de variatie die je nodig hebt om inzicht te krijgen. Vervolgens kan er een selectie gebeuren naar een nieuw organisatie model, dat moet samen gebeuren als je een goede en duurzame oplossing wilt.
Het onderwijs vernieuwen is niet klein, ik verwacht dat er gemakkelijk een jaar nodig is om van de projecten die naast elkaar gebeuren te komen tot een manier om tot interactie te komen. Het valt me op dat er voor startups hier al duidelijk interactie gekomen is door de hashtag #betech. Ik hoop dat in 2017 er een duidelijke hashtag zal komen zodat alle onderwijsprojecten met elkaar tot interactie kan komen.
Het heeft wel geen zin om zo maar een hashtag te beginnen en denken dat iedereen zo maar gaat volgend …. dat is enkel ons ego die dit doet geloven … ik ben heel benieuwd hoe er een dialoog kan ontstaan en een consensus zodat iedereen een gemeenschap gevoel heeft met de hashtag en niet dat het ter eer en glorie van één persoon komt.
Zo heeft Kristof Calvo recent zwaar op mijn tenen gaan staan omdat hij geen dialoog wou aangaan en enkel voor zijn eer en glorie een maatschappelijk gebeuren (verkiezing van Trump) naar zich heeft toegetrokken. Het betreft de “Millennials Meet-Up”. Er had hier politiek echt iets in beweging kunnen komen en ik vindt het erg spijtig dat Calvo zowat alles fout heeft gedaan t.o.v. het onderzoek naar de maatschappelijke transformatie. Hij heeft gekozen om snel te gaan, maar er was eigenlijk behoefte om ver te gaan.
Zulke fouten doen mij vooral energie geven om de wetenschappelijke kennis rond de maatschappelijke transformatie beter begrijpbaar te maken zodat meer mensen kunnen begrijpen wat de dynamieken zijn en zodat zulke zware fouten niet meer gebeuren.
Wat me opvalt Pedro: ik beantwoord jouw vragen, jij de mijne niet.
Waarom die vergelijkingen nodig zijn? Peter maakt die vergelijking en kan dat volgens mij het beste zeggen, maar mijn mening en interpretatie is dat een straffe tegenstelling de zaken scherp kan stellen. Ik las het artikel nog eens na, maar ik lees nergens dat Peter een school bij naam noemt als een Guantanamo Bay. De enige scholen die hij bij naam noemt, zijn de scholen waar hij school liep en hij was daar niet negatief over. Volgens mij is het niet zijn intentie iemand te kwetsen. Zo kwam het toch niet bij me over.
De enige kritische noten in het stuk zijn dat onderwijs een traag evoluerende schakel is en de huidige structuur van het onderwijs 18de eeuws is. Daar spreekt hij over Guantanamo Bay mental torture voor tieners. Verder gaat het over een bottom up movement en ik hoor genoeg ouders rond me die daar voor openstaan. In NY en Londen is homeschooling heel normaal en daar ken ik mensen die dat doen. Er is een zelforganiserende structuur van ouders die homeschoolen. Waarom wordt dit bij ons zo tegengewerkt/moeilijk gemaakt? Mijn kinderen gingen een tijdje naar Sudbury, valt ook onder homeschooling. Ze krijgen geen erkenning, maar moeten wel aan alle vereisten voldoen. Dat vind ik apart.
Kennis is gedemocratiseerd door het internet, niet door het leerplichtonderwijs. Je hebt gelijk dat informatie niet per definitie kennis is, maar door informatie te combineren en je die eigen te maken, wordt het wel kennis. Neem Mixel die hier ook al enkele reacties plaatste, in een interview deelde hij zijn kennis over collectieve intelligentie met me. Die informatie heb ik me eigen gemaakt en zo dacht ik ‘we spreken vandaag over cohousing en coworking, waarom niet coschooling?’ Ik wil dat onderzoeken en daarmee bedoel ik kijken of ik dat concreet kan maken.
Van mij hoef jij niet te springen voor astrologie en spiritualiteit, en hoef je je er al helemaal niet voor te excuseren dat je dat niet doet. Wat ik met Aquarius wil zeggen, is dat de wereld naar een holistischer geheel groeit. En op basis van je artikel en je reacties merk ik dat je in de verdediging schiet. Zo zeg ik bijvoorbeeld helemaal niet over de mensen die zich kwaad maken dat het aan hen ligt: ik vraag jou, en indirect hen, alleen te voelen welk innerlijk conflict hier speelt?
Ik wil je ook helemaal niet overtuigen, ik deel informatie of kennis met je. Wat je daar mee doet, is jouw keuze? In plaats van je verdediging hoor ik liever je visie en een alternatief. Dat mis ik in je artikel en reacties. Elke dag helpen het onderwijs verbeteren, is dat niet het minste dat je van een leerkracht/pedagoog mag verwachten?
Net als Mixel al een paar keer aangeeft, is het volgens mij belangrijker en zinvoller te kijken naar wat ons verbindt, dan naar wat ons verdeelt.
Pingback: Ik ging ook naar school, maar het was geen Guan...
Pingback: Onderwijs kan de wereld redden, ja, maar… | X, Y of Einstein?
Als bijstuderende gastdocent Strategisch Management en vader van een 14 jarige raakte ik vorig jaar gefascineerd door Ricardo Semmler, maar -ik geef het graag toe – zonder enige Kennis ter zake. Maar ook ik geloof dat met name het globale interconnectieve inhoudt dat het een verandering van tijdperk is die we meemaken. Elke technologische vooruitgang kent nvandaag veel snellere en hogere impact. Ik merk elke les als gastdocent hoe verbouwereerd 22jarigen zijn, dat ze onvoldoende of weinig weten van wat er allemaal gebeurt. Zou het systeem van Semmler geen oplossing kunnen bieden. Voeg meer STEM of whatever the name toe aan het totale curriculum van 6 tot 18 jaar en laat ieder kind op zijn ritme ademen ?
Dank voor jullie adviezen en opmerkingen alvast .
Dag Bruno, ik kende het systeem van Semmler niet, dus heb ik even zijn TED talk gezien en heel blij dat je deze hebt aangereikt, het pas echt geweldig. Starten van passie, werken met onzekerheid door actie-onderzoek en zeker de huidige transformatie beschrijven als “transition to wisdom” want dat lijkt me zeer terecht. Dat hij een leerkracht volstrekt overbodig is, is zeer scherp gesteld en toont me vooral dat Semmler niet echt weet wat er door momenteel loopt rond onderwijsvernieuwing.
Zie hier direct het probleem en de oplossing. We moeten leren dat we nooit alles kunnen weten en dat er altijd iemand is die iets kan toevoegen dat jij niet doet. Hiervoor zie je dat vlakke structuren, dus weg met de command-hierarchie wel een nieuw probleem geven dat het onmogelijk is om als individu nog volledig juist te zijn. We hebben hierdoor een nieuwe hierarchie nodig van informatiestromen. De grap is dat we command-hierarchie moeten transformeren, niet afbreken om tot de oplossing van collectieve intelligentie te komen. Hier een korte video die de transitie goed verduidelijkt: https://www.youtube.com/watch?v=INHlDAt8Edk
Dag mixel.
Dat ik een positivo zoals jij iets kan bijbrengen maakt mijn dag helemaal goed👍.
Het belangrijkste voor mij van Semmler is het afstappen van het jaarlijkse en dus vooral strikt leeftijdsgebonden curriculum. Ik zie dat bij de vele kinderen van 12-16 jaar om me heen. mMet het veranderen van de hierarchie command heb je helemaal gelijk. Dank voor het mooie filmpje. Met veel respect, in het bedrijfsleven passen we dat al heel lang toe. Een missie en visie zijn al lang “out” als het alleen over de vorm en niet over de toekomstige operationele invulling gaat. Een tegenvoorbeeld hiervan is het clvb document dat MH aanreikt. Ik zie daar geen enkele oplossing in van een probleemstelling. Hoe goed bedoeld ook, en dat lees ik natuurlijk ook , zo een document is voor mij the unbearable lightness of being. Dat houdt geen “echt” engagement in, is immers eerder tijdloos en quasi onmeetbaar.
Als ik dan, schoorvoetend en als leek, nog een suggestie mag doen? Het Design denken toepassen (Ideo.com). Een design denker gaat niet uit van een bestaande situatie en redeneert zelfs niet vanuit een klant incasu leerling. Een design denker observeert de klant en zijn context en aan de hand van conceptual mapping inspireert hij vanuit de gewenste toekomst. Krachtig.
En mijn belangrijkste advies, laat dat doen door specialisten. Ik ben een ervaren bedrijfsstrateeg van nieuwe en bestaande bedrijven, maar ik kan niet echt design denken. Dus laat ik me daarin bijstaan door een specialist. Dat is zoiets als 4 dimensionaal denken bij archtecten, dat kunnen de bouwheren ook niet zelf ? Zoals iemand anders aanhaalt hierboven, mensen in het onderwijs zijn gevoelig , ik vermoed omdat de dagelijkse struggle veel impact heeft. Ik denk dat Design denkers hier veel soelaas kunnen bieden. (Maar je moet voor een nieuw model willen gaan ook)
Ik heb zoveel bewondering voor de prachtige leerkracht die mijn dochter en al haar kattekwaad moet meenemen op bv. een mathematische ontdekkingstocht, maar het is toch niet die leerkracht die het onderwijs van de toekomst moet uittekenen ? Een design denker zal de leerkracht wel de speciale en centrale plaats geven die haar/hem toekomt.
Het is maar een suggestie,
van harte
Bruno
Dag Bruno,
Als je design denken goed vindt hoop ik dat je ook naar de bron gaat zoals Herbert Simon met zijn “The art of the Artifical” het boek komt eerst uit in 1969, maar kijk zeker naar de derde druk (1996) waar hij ook een aanzet geeft naar complexiteitsdenken. Als design denker die graag wat meer over complexiteit wilt leren is ook Holland (1975) “Hidden Order” zeker een aanraden.
Het enige wat sneller en sneller verandert is het geleuter. Er is de laatste veertig jaar meer geleuterd dan sinds het ontstaan van de mensheid. De snelheid van de technologische verandering daarentegen is sinds de industriele revolutie min of meer constant.
MH, als je dit onderzoek geleuter vindt is dat je recht, blijf dat weg zoek waar je passie is en wees daar een positieve kracht. Kom echter niet af met anti-wetenschappen en aanvallen om aan te vallen. Straks ga je de evolutie theorie ook ontkennen of ga je nog verder en beweren dat de aarde plat is? Wij zijn wetenschappers, we baseren ons op data, op metingen en waar kan op demonstraties door experimenten. Wat haal jij aan om je stelling te onderbouwen?
Mixel, over welk onderzoek heb je het? De verkoopspraatjes van Peter Hinssen? Als je zegt dat alles sneller en sneller verandert moet je eerst snelheid van verandering definiëren en quantificeren. Is dat ooit al gebeurd. Vergeleken met de technologische ontwikkeling tussen 1750 en 1950 (stoommachines, electriciteit, chemie, medische wetenschap, autos, vliegtuigen, atoombom, …) is de technologische ontwikkeling na 1950 (computers, telecommunicatie, biotechnologie, …) niet echt spectaculair, veeleer een continue evolutie. Waarin de huidige situatie verschilt van vroeger is dat de technologische vooruitgang en de daarbij behorende destructie en creatie van jobs gepaard ging met een toenemende scholingsgraad van de bevolking. Maar hier zijn er uiteraard limieten. We kunnen niet van iederen een Albert Einstein maken, nog afgezien van het feit dat niet iedereen geïnteresseerd is in wetenschap en technologie. Wat maakt dat het het verdwijnen van jobs minder en minder gecompenseerd zal worden door de creatie van nieuwe jobs.
Over welke anti-wetenschap heb je het? Dat er meer en meer geleuterd wordt? Wat leuteren betreft kunnen we, een bekend gezegde parafraserend, stellen dat één leuteraar meer papier kan volschijten dan duizend wc’s kunnen verwerken. Geleuter definiëren en quantificeren is nog moeilijker dan het definiëren en quantificeren van technologische verandering. Mijn stelling is even wetenschappelijk onderbouwd als de stelling dat alles sneller en sneller verandert: natte vinger werk.
Wat evolutietheorie en platte aarde betreft. Ik weet niet wat jouw wetenschappelijke achtergrond is. De stijl van jouw proza suggereert pol en soc. Mijn achtergrond is wiskunde, informatica, statistiek, AI, bioinformatica, economie.
Best HS de anti-wetenschap gaat naar je ongegronde aannames. Je had beter wat bron-onderzoek gedaan voor je hier het boze kind uithangt. Mijn doctoraat staat online en het gaat van niet-lineaire wiskunde naar bio-chemie naar embryologische studies, naar neurwetenschappen voor ik uiteindelijk tot aan de Pol & Soc wetenschappen kom. Lees het gerust met een kritische blik: http://mixel.be/files/pdf/mixelPhD.pdf
Beste Mixel, ik zat er blijkbaar niet ver naast. Interdisciplinaire wetenschappen: de pol & soc van de echte wetenschappen. Ik heb jouw thesis met belangstelling doorgenomen. Ze is van hetzelfde niveau als de merkbelofte waar ik hier reeds naar verwezen heb alleen wat langer en evenals deze niet voor verbetering vatbaar.
MH ik vroeg kritisch naar kijken, niet gewoon met vuil naar smijten. Je speelt op de man, niet op de bal. Ik betwijfel of je verder dan statistiek kan denken, of je ooit de wiskunde achter disipatieve systemen hebt bekeken of je echt goed begrepen hebt wat bifurcaties zijn. Vermoedelijk zegt het je niets. Als bio-informatie hoe ruim is ken je context. Hoe ver gaat je bio-chemische kennis? Als ik echter begin over multi-variaat, zal je wel mee zijn. Ik vraag me af hoe ster je vakidiotisme gaat. Gebruik je ook markov modelen? of is dat al voor jouw tweede rangs wiskunde? Ik heb 6 jaar met de statistici van de VUB samen gewerkt. Zelf statistiek-achtig vak gegeven voor operationeel-onderzoek waar we dankzij motecarlo van een complex data-model kunnen gaan naar statistiek. Wel geef me eens een laatste van jouw papers en ik toon je wat op de bal spelen is, niet op de man. Of heb je bang dat iemand kritisch naar je onderzoek wilt kijken? Ik kijk uit naar de uitdaging !
Beste Mixel, ik merk dat je geen hoge dunk hebt van de merkbelofte. Dat zullen ze in het onderwijs niet graag horen. Jaren geleden heb ik een thesis gemaakt over een oplichter die naïeve psychologen een rad voor de ogen draaide met onzinnige wiskunde ( https://lirias.kuleuven.be/bitstream/123456789/146448/1/Hendrickx+%26+Wagemans+JMP+1999.pdf ). Ik heb toen geleerd hoeveel tijd en energie het vraagt om geleuter en in casu bedrieglijk geleuter te analyseren en te bekritiseren en hoe weinig het opbrengt. De man heeft zijn werkterrein verplaatst naar de artistieke wereld waar de geesten nog ontvankelijker zijn voor onzin en verder is hij tot het einde van zijn carrière les blijven geven aan een top universiteit in de VS (Rutgers) terwijl ondergetekende nog steeds op de onderste ladder van de maatschappij vertoeft. Hier ziet u de man aan het werk (blijf kijken to het einde): https://www.youtube.com/watch?list=LLdZBJ8GpIRGT4R0ObIcsVNQ&v=RQ_-KAsUVbc&app=desktop . Als ik met jouw op de bal speel ben ik een jaar van mijn toch al niet meer zolang te leven leven kwijt. Langs de andere kant, ik denk dat er na de drie kritieken van Kant en die van Sloterdijk behoefte is aan een vijfde kritiek, een ‘Kritiek van de Leuterende Rede’. Met jouw kennis van het onderwerp en mijn analytische geest kunnen we misschien geschiedenis maken. Wat denk je?
MH, Ik heb geen idee wat je bedoelt met “geen hoge dunk hebt van de merkbelofte” Ik vraag heel eenvoudig één van jouw paper door te sturen zodat ik kan zien wat jij doet. Toch jij blijft maar anoniem met vuil smijten. Als je in je volgend reactie niet normaal kan communiceren moet je niet verwachten dat ik nog moeite doe om te reageren.
Beste Mixel, mijn laatste commentaar bevat een link naar een paper waar mijn volledige naam vermeld wordt benevens wat achtergrond informatie. Aangezien jij na tien jaar onderzoekswerk aan een universiteit nog steeds niet in staat bent een tekst te lezen zoals die er staat, laat staan dat je tussen de lijnen zou kunnen lezen, heeft verdere schriftelijke communicatie uiteraard geen zin. Als je de dialoog mondeling wil verder zetten, wat de zaken voor jou aanzienlijk zal vergemakkelijken, geef je me maar een seintje. Dan kom ik wel even langs.
Blijkbaar moest ik een fout maken om een constructieve reactie van je te krijgen. Graag ga ik in om de communicatie mondeling voort te zetten. Ik ben inderdaad veel zwakker in schrijven. De fout die ik had gemaakt was om niet de relatie te leggen tussen jou informatie hier en het feit dat je de reviewer bent. Ik vroeg me al af waarom je het onderzoek van Michael Leyton doorstuurde. Met je referentie naar bioinformatica had ik een paper in die richting van jou verwacht. Zullen we die afspraak verder via mail doen? mixel@rebelsofinnovation.com
Beste Mixel, bedankt voor jouw constructief antwoord. Ieder mens is een kind van zijn tijd. De geest van mijn tijd is ondertussen wat verbleekt en graag wil ik in concretu kennis maken met de geest van de nieuwste tijd. Ik stuur je direct een mailtje. Tot zo dadelijk.
VCLB heeft een uitgesproken visie op het onderwijs die nauwelijks voor verbetering vatbaar is:
Klik om toegang te krijgen tot 17946_merkbeloftevclb.pdf
Pingback: Lectuur op zaterdag: 2 x google, 2 x manifesten en te veel testen (en meer) | X, Y of Einstein?
Jong VLD-voorzitter Maurits Vande ReydE zegt in Knack: Het onderwijs vandaag is straks echt Guantanamo Bay voor tieners.
http://www.knack.be/nieuws/belgie/het-onderwijs-vandaag-is-straks-echt-guantanamo-bay-voor-tieners/article-opinion-802033.html
Pingback: Enkele kritische artikels over Silicon Valley en hun blik op de wereld, wat commentaar | X, Y of Einstein?