Vandaag staat in De Morgen een opiniestuk van mijn hand:
Je kunt geen krant meer openslaan of je leest terug veel over generaties en generatieconflicten. Het zijn concepten die voor velen vanuit een buikgevoel lijken te kloppen. Deze generatie jongeren moet wel anders zijn dan alle andere. En jongeren rebelleren toch altijd tegen oudere generaties? Maar is dat wel zo?
Uit de vele onderzoeken die we verzamelen over jongeren ontdekken we steeds weer meer gelijkenissen dan verschillen tussen generaties. De verschillen tussen leeftijdsgenoten zijn vaker groter. Meestal wordt trouwens de foute vergelijking gemaakt. Het gaat best niet over het verschil tussen babyboomers en generatie X, Y of Z nu. Nee, het gaat om verschillen tussen twintigers toen en twintigers nu: wat voelen zij anders, wat beleven zij anders? Als je naar het nu kijkt, zie je vooral hoe mensen in verschillende levensfases zitten en daarom anders reageren.
Staking
De voorbije dagen schreven jongeren open brieven tegen de staking, die massaal gedeeld werden. Andere jongeren schreven brieven pro de staking die minder gedeeld werden via Twitter en co. Zijn ‘de jongeren’ dan eerder tegen de staking? Dat is moeilijk te zeggen. Je mag niet zomaar denken dat de jongeren die zeer actief Twitter en zelfs Facebook gebruiken ‘de gemiddelde jongeren’ zijn, als die al zouden bestaan. Ze zijn vaak iets hoger opgeleid en de twitteraars zijn wellicht ook iets ambitieuzer dan de doorsnee leeftijdsgenoten. Als je dergelijk profielen neemt bij de oudere generaties dan zijn ook zij eerder gekant tegen vakbondsacties. De Indignados zijn zeker niet representatief voor alle twintigers en bij de Occupy-beweging zitten er ook veel dertigers, veertigers en ouder.
Als je kijkt naar de houding van jongeren ten opzichte van werk verschilt deze niet of nauwelijks met de oudere generaties. Ook bij waarden zie je eerder gelijkenissen, zo is het gezinsleven voor het grootste deel van de jongeren momenteel zowat het belangrijkste dat er is. En wie nu denkt: ‘voor mij ook’; inderdaad, dat is ook zo voor het grootste deel van de totale bevolking. De belangrijkste ambitie voor de Vlaamse jongeren: gelukkig worden. Is dat dan zo anders bij oudere groepen?
De wereld waarin we nu leven is anders dan deze waarin de vorige generaties jong waren. Dit kan inderdaad voor verschillen zorgen, maar dat geldt niet enkel voor de jongeren, maar voor iedereen.
We leven in feite nu in een jongerenwereld. Niet zozeer omdat er vandaag opeens veel meer jongeren zouden zijn, integendeel, maar wel omdat iedereen jong wil zijn of blijven. Meisjes en moeders wisselen nu gewoon kleren met elkaar. Op Werchter zie je ondertussen muziekfans van alle leeftijden. De jongste rockliefhebbers hoeven niet per se constant bij pa of ma te blijven hangen, ben je gek: de ouders kamperen op de luxecamping of hotel, zoon of dochter in een tentje met vrienden.
Als we blijven focussen op generaties en hun tegenstrijdige belangen, zou dat wel eens tot een self fulfilling prophecy kunnen leiden. Is dat wat we willen, net nu het hele debat in feite draait over solidariteit tussen alle generaties en we er vooral samen uit moeten raken?
X, Y of Einstein? 
Is dat dan eigenlijk niet ongeveer een terugkeer naar de toestand die er voor de jaren ’50 was, toen een specifieke jongerencultuur ook niet bestond? Mij lijkt het dat de jaren ’60-’70 eerder een uitzondering waren.
Hier zou ik een boek kunnen over schrijven ;).
Als je kijkt naar het aantal jongeren die zich echt tot een specifieke jongerencultuur rekenen dan is dit relatief constant gebleven doorheen de voorbije 50 jaar, waarbij het steeds gaat over zowat 20%. Nederlands onderzoek uit het vorige decennium beschrijft wel hoe men zich nu ook tot 2 subculturen kan rekenen.
Ik ben ondertussen een aanhanger dat veel jongerenonderzoek je vaak meer leert over de onderzoekers en de wereld waarin ze leefden dan over het gros van de jongeren.
De idee dat jongeren bijvoorbeeld per definitie progressief zijn, zat ingebakken in de missie van het onderzoekscentrum dat dit naar voor schoof. Waar dit leek te kloppen bij de groepen die ze toen zagen, zijn er ook verschillende jongerenculturen die net conservatief bleken (o.a. yuppies).
Maar er is toch weldegelijk een algehele generatiekloof geweest, grosso modo tussen babyboomers en hun ouders? Met als breekpunt het al dan niet bewust meegemaakt hebben van de Tweede Wereldoorlog?
Dat die kloof sinds de jaren ’70 is dichtgeslibd, en de situatie ondertussen is weergekeerd naar een wonderlijke symbiose der generaties, lijkt me een feit dat enkel door tafelspringers betwist wordt.