Een opinie over videolessen in hoger onderwijs: Andere tijden, andere studenten, ander onderwijs?

Deze opinie schreven Jeroen Janssen en ik gisteren naar aanleiding van 2 bijdragen in de Volkskrant, maar blijkt vandaag ook in Vlaanderen zeer actueel, alhoewel ze het hier vooral om andere redenen internetlessen willen gebruiken.

Hoogleraar Derksen pleit in De Volkskrant van zaterdag 29 december en dinsdag 2 januari voor het verplaatsen van traditionele hoorcolleges naar het internet. Hij verwijst hierbij naar het type student dat tegenwoordig de collegebanken zou bevolken: “individualistisch en narcistisch…, mede onder invloed van de technologie”. Deze nieuwe generatie studenten heeft op een andere manier onderwijs nodig, aldus Derksen.

Deze argumentatie lijkt plausibel. Labels als het al lang achterhaalde Digital Natives worden gebruikt om individuen aan te duiden die na 1985 geboren zijn en nooit een wereld zonder technologie hebben gekend. De denkfout is dat onze jongeren daarom op een andere manier leren en een ander onderwijs willen of nodig hebben. Technologie in onderwijs is dan broodnodig om ze nog bij de les te houden.

Helaas. Was het maar zo simpel. Technologie vormt geen wondermiddel. Zullen de etende, kletsende en surfende studenten die Derksen beschrijft daadwerkelijk beter opletten alleen maar omdat zij zijn colleges kunnen volgen via internet? Niet waarschijnlijk. Een ongeïnteresseerde student wordt niet geïnteresseerder door een videoclip, noch wordt een oninteressant college beter doordat je het via internet kunt volgen.

Betekent dit dat er geen plaats is voor het gebruik van video-opnames in het hoger onderwijs? Er wordt op diverse plekken succesvol geëxperimenteerd met het inruilen van collegetijd voor gerichter en intensiever contact tussen student en docent. Dat vereist een aanpak waarbij studenten ter voorbereiding bijvoorbeeld een opname van een college bekijken en dan in een kleinere werkgroep in discussie gaan, vragen stellen en opdrachten maken onder begeleiding van een docent. Dan wordt het volgen van een college op internet wél nuttig en wordt de bespaarde tijd ingezet intensieve interactie tussen studenten en docenten. De suggestie dat je door het verplaatsen van colleges naar het internet, dus kunt bezuinigen op ‘managers en gebouwen’, doet vermoeden dat Derksen echter iets dergelijks niet voor ogen heeft.

Hoe kan je dan wel jongeren vandaag boeien? Daarvoor heb je vooral goede lesgevers nodig, die op zoek blijven gaan naar manieren – ouderwets en vooruitstrevend – om hun studenten te inspireren en te motiveren. Het zijn zij die dagelijks wonderen verrichten. Laten we ophouden met het blindstaren op technologie en denken dat de huidige generatie studenten te verleiden is met enkel gadgets. Daarmee onderschatten we hen en dat hebben ze niet verdiend.

Jeroen Janssen, Universitair Docent Onderwijskunde, Universiteit Utrecht

Pedro de Bruyckere, docent aan de Arteveldehogeschool, Gent.