Hoe schermen je slaap beïnvloeden

Het moeilijke verhaal over mentaal welzijn bij scholieren

Mensen die mijn beide blogs volgen, zullen het wel weten: ik ben bezorgd over het mentaal welzijn van onze jongeren. Vandaag is er terug nieuws, nu uit het jaarverslag van de CLB’s:

De afgelopen 5 jaar is het aantal vragen over mentaal welzijn bij de Centra voor Leerlingenbegeleiding (CLB’s) met 40 procent gestegen. Het gaat dan bijvoorbeeld over leerlingen met sociale angsten, depressieve gevoelens of schoolfobie. Ook het aantal meldingen van verontrustende thuissituaties neemt toe. “Er kruipt veel tijd in overbruggingshulp door lange wachtlijsten waardoor we onvoldoende tijd kunnen vrijmaken voor andere hulpvragen.”

Even over de laatste zin: dit is een gigantisch probleem en eerlijk gezegd een ontwikkeld land onwaardig, al moet ik er aan toevoegen dat het op veel plekken zo is.

Maar dat is niet waarom ik het een moeilijk verhaal noem. Het probleem is het waarom van de toename die op veel plekken gezien wordt. De voorbije jaren zijn er veel redenen genoemd:

• Sociale media, momenteel een zeer hippe reden, ondanks dat het onderzoek hierover zeer genuanceerd is (en soms zelfs het omgekeerde toont, al kan stoppen met sociale media wel een positief effect hebben)
• De coronapandemie, wat deels klopt in een versnellingseffect, maar de toename startte al voor de pandemie
• hoe ons onderwijs is ingericht (zowel te progressief, te industrieel, te open, te gesloten, te cogitief, te leuk-gericht,…)
• de vele crisissen
• …

Het is quasi onmogelijk om een oorzaak aan te duiden, en wellicht werken verschillende zaken op elkaar in. Maar onderzoekers suggereren een extra reden die het helemaal moeilijk maakt. Misschien speelt ook onze verhoogde aandacht een rol. En wat moeten we daar dan mee? Praten we onszelf én onze kinderen een diagnose aan, zoals De Standaard schrijft?

Gezien het enorm toegenomen aantal psychologische interventies zou je verwachten dat de problemen slinken. Het tegendeel is waar. Cijfers van de Public Mental Health Monitor 2023 tonen dat een op de vijf volwassen Vlamingen in de afgelopen twaalf maanden voldeed aan de criteria van een psychische stoornis. In vergelijking met twintig jaar geleden zijn er meer psychische stoornissen en beginnen de klachten gemiddeld op jongere leeftijd. “De problemen nemen niet toe ondanks de toegenomen hulp, de problemen nemen toe omdat er zoveel hulp wordt aangeboden.”

Terwijl ik zelf ook wel denk dat dit deels mee de verklaring is, heb ik te veel van heel dichtbij gezien om niet te beseffen dat het voor die kinderen én ouders meer dan echt is en dat ze effectief hulp nodig hebben (die ze dus vaak nauwelijks op tijd krijgen). Hoe moeten we hier dan mee verder? Je kan het onmogelijk slecht vinden dat er aandacht is voor de problematiek, maar misschien moeten we een nieuw evenwicht vinden? En waar ligt dat?

En nog erger: ik ben er vrij zeker van dat bepaalde groepen momenteel nog niet de weg vinden naar hulp. We merken dat er internationaal vaak een grote vertekening zit in wie er slachtoffer is van de mentale crisis: vaak zijn het meisjes van hoger opgeleide ouders. Wellicht is er dus sprake van over- én onderdiagnosticering.

Ik heb geen dus geen oplossing, maar misschien jullie wel?

Waarom je zonder veiligheidsbeugel in een achtbaan kan?

Het is vandaag nog een vrije dag, dus ik denk dat pretparken het wel druk zullen hebben… De Universiteit van Nederland weet het goed te timen met deze nieuwe video:

Over de kop gaan in een achtbaan zonder veiligheidsbeugel. Het klinkt misschien bizar, maar het kan echt! Jurnan Schilder, werktuigbouwkundige aan de universiteit Twente heeft het zelfs al meerdere keren zelf uitgetest, en zonder enige angst. Hij weet namelijk als geen ander dat er in een achtbaan natuurkundige krachten op je werken die je stevig in je stoeltje drukken. Terwijl hij zelf een ritje maakt vertelt hij je dat dit precies dezelfde krachten zijn die dagelijks op ons werken, maar dat zij uit balans raken wanneer jij over de kop gaat. En dat die balansverstoring cruciaal is, om jou tijdens een achtbaanritje in je stoeltje te houden.

Heel soms leidt mijn werk (en een scriptie) tot een liedje…

Een paar jaar geleden begeleidde ik een groepje studentes bij het bachelorproef over gaslighting in het onderwijs, check ook hier de podcast-aflevering hierover. Het was een sterke bachelorproef dit dat jaar zelfs de prijs voor beste scriptie binnen de opleiding in de wacht sleepte.

Maar de songschrijver in me werd ook geïnspireerd. Ik ging op zoek naar de oorspronkelijk film, ik verdiepte me ook in het onderwerp en ergens tussen Utrecht en Breda kwamen de eerste zinnen in mijn hoofd. Ik heb toen langs de weg de tekst geschreven en ingezongen op mijn telefoon van wat later een song zou worden die Gaslight zou heten. Niet over het onderwijs, wel vertrekkende vanuit het standpunt van het slachtoffer.

De plaatversie kan je hier beluisteren:

Maar misschien nog meer beklijvend is deze live versie die we filmden in de Minard in februari:

Lectuur op zaterdag: de 15-urige werkweek, de geschiedenis van de emoji’s, het patriarchaat en Barbie en meer

De weekendbijlage bij deze blog:

•  De 38-uren of 40-uren week is niet een natuurlijke standaard.
• De vroege geschiedenis van emoji’s.
• Een van mijn kinderen las onlangs Frankenstein en kreeg de smaak erg te pakken voor klassieke Engelstalige literatuur. Lees het boek hier gratis.
• Het patriarchaat volgens Barbie:

• In Engeland zouden geen lessen meer mogen gegeven worden over seksuele opvoeding en genderidentiteit aan kinderen onder de 9.
• De nieuwe Olympische sport, Breaking, uitgelegd!
• Hoe kitesurfen een jongen én een afgelegen dorp in Colombia veranderde.

En tot slot: de geschiedenis van wereldrecords bij Blokken, Tetris:

Je zou het niet zeggen, maar er was behoorlijk wat onderwijsnieuws: hoofddoeken, wachtlijsten, stakingen, schoolmaaltijden, Nederland,…

Meestal hou ik op deze blog het onderwijsnieuws bij het begin van het schooljaar bij. Dat wil niet zeggen dat er op andere momenten geen onderwijsnieuws is, maar het valt minder op. Zeker in deze verkiezingstijden én oorlogstijden, durven onderwijsnieuwsberichten wel eens tussen de plooien vallen, waardoor je ze niet opmerkt. Wat heb je zoal gemist?

• De stakingen kregen wel aandacht.
• Het doek valt over een gerechtelijke discussie, vooral in het GO!-onderwijs: Hoofddoekenverbod in het onderwijs niet in strijd met de godsdienstvrijheid, oordeelt Europees Hof voor de Rechten van de Mens
• De wachtlijsten voor het buitengewoon onderwijs blijven maar toenemen, nee echt. Sommigen pleiten (weer) voor het opdoeken van het buitengewoon onderwijs, maar eerlijk, er schort mijns inziens wel wat aan de claims in dat interview.
• En in de verkiezingen maakt Vooruit van de schoolmaaltijden een breekpunt, voor scholen niet, al heb je voor– en tegenstanders.
• Leerpunt wordt een blijver.

En ten slotte over het muurtje kijken, wat staat er in het Nederlandse regeerakkoord over onderwijs? Check ook hier.

 

Wat als het op een opleiding hoger onderwijs helemaal fout gaat? BOOS over de kunstacademie AKI ArtEZ

Hoe komen dictators aan de macht? Een TED-Ed les!

Het Apenstaartjaren-onderzoek samengevat!

Deze ochtend bracht ik al een meta-mediawijsheidpost over dit rapport, nu is het hoog tijd voor het eigenlijke rapport. Je kan het rapport hier downloaden, de onderstaande video vat handig voor je samen:

Een meta-post over mediawijsheid: een zelfde rapport, verschillende krantenartikels

Het is een oefening die ik al deed als leerkracht Nederlands, je neemt een nieuwsfeit en kijkt hoe verschillende media rapporteren over hetzelfde feit.

Vandaag verschijnt het nieuwe Apestaartjaren onderzoek, iets waar ik elke twee jaar naar uitkijk. De media heeft het al kunnen inkijken en dan merk je dus verschillen, als je alleen al naar de titels kijkt:

• Nieuwsblad: Voor het eerst is er een verrassende verschuiving te zien bij het smartphonegebruik van jonge tieners, en dat kan onder meer aan de ouders liggen. Zusterkrant De Standaard zit op hetzelfde spoor: Trendbreuk: Vlaamse kinderen starten later met sociale media
• De Morgen: Hoe je kind weerbaar maken tegen mogelijk schadelijke content op social media
• VRT: De chatbot als vriendje: ook jongeren experimenteren volop met AI en ze kunnen goed om met digitale stress
• En dan is er ook nog Het Laatste Nieuws: Geen puppy’s of dansjes meer: 2 op de 10 jongeren zien online zelfmoordfilmpjes voorbijkomen